Τρίτη 21 Αυγούστου 2012

Φωτογράφιση Υψηλής Ταχύτητας (High Speed Photography Technic)

Πολλές φορές θαυμάζουμε σε ντοκιμαντέρ ή σε φωτογραφίες το “σκάσιμο” μιας σταγόνας και τους σχηματισμούς που κάνει ή το σχήμα που παίρνει ένα μπαλόνι γεμάτο νερό την στιγμή που σπάζει. Σίγουρα θα νομίζετε ότι αυτές οι φωτογραφίες θέλουν ειδικό εξοπλισμό και μέσα που κοστίζουν μια περιουσία και ότι δεν μπορεί να τις τραβήξει όποιος και όποιος. Για παράδειγμα:



Ή για παράδειγμα:

Οι παραπάνω εικόνες είναι από το wooz.gr. Αν θέλετε να δείτε και να θαυμάσετε τέτοιου είδους εικόνες επισκεφθείτε το συγκεκριμένο site. Εκεί θα βρείτε και tutorials για την τεχνική αυτή. Την ιδέα της φωτογραφίας των σταγόνων στο μπάνιο και στην κουζίνα, την πήρα διαβάζοντας τα σχόλια των επισκεπτών, όπου η φωτογράφος προτείνει αυτή την απλή λύση. Παραθέτει και σχετικές φωτογραφίες, που ομολογουμένως αν και απλές δίνουν ένα πολύ όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα.

Το ίδιο αναρωτήθηκα κι εγώ στην αρχή. Βέβαια για να είμαι ειλικρινής, το πρώτο πράγμα που αναρωτήθηκα είναι ότι αφού αυτές οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες σε στούντιο, δηλαδή σε κλειστό χώρο και άρα θέλουν φλας, πως γίνεται να βγαίνουν τόσο καθαρές χωρίς να υπάρχει το παραμικρό θόλωμα; Γιατί, ως ένας από τους πολλούς απλούς και αδαείς ερασιτέχνες φωτογράφους, δεν είναι ουκ ολίγες οι φορές που έχω τραβήξει οικογενειακές στιγμές σε κλειστό χώρο με αρκετό “κούνημα” στην φωτογραφία. Όλο και κάποιος θα κουνιότανε την τελευταία στιγμή. Πάντα μου έφευγε ο έξω δεξιά, που έλεγε και ο Βέγγος!

Πως γίνεται όμως να καταγράψουμε καθαρά μία σταγόνα που πέφτει, ενώ αδυνατούμε να τραβήξουμε καθαρά την κίνηση ενός ανθρώπου, πάντα με την χρήση του φλας σε κλειστό υποφωτισμένο χώρο;
Όπως ξέρουμε ή όπως έχουμε παρατηρήσει, η φωτογραφική μας μηχανή με τη χρήση του φλας και όταν η μηχανή μας είναι σε αυτόματη λειτουργία, δίνει ταχύτητα κλείστρου 1/30 second. Κάθε απότομη κίνηση του αντικειμένου, κατά την διάρκεια της φωτογράφισης του, δίνει ως αποτέλεσμα μία φωτογραφία που καταγράφει την τροχιά του. Είναι αυτό που λέμε πολλές φορές, ότι αυτή η φωτογραφία βγήκε “κουνημένη”.
Πολλές φορές η καταγραφή μιας τροχιάς είναι κάτι που επιδιώκουμε, όπως η παρακάτω εικόνα που δίνει την τροχιά των φώτων των αυτοκινήτων σε ένα αυτοκινητόδρομο (για μερικά καλά tips σχετικά με νυχτερινή φωτογράφιση και όχι μόνο μπορείτε να δείτε εδώ).
clip_image002
Η παραπάνω φωτογραφία τραβήχτηκε με ISO 100, f/11 και 10 sec ταχύτητα κλείστρου (δεν είναι δική μου)

Στην τεχνική της φωτογράφισης με υψηλή ταχύτητα το 1/30 δεν ισχύει. Θα έλεγα μάλιστα ότι ό όρος είναι οξύμωρος, αφού μπορείς να παγώσεις την κίνηση μιας σταγόνας με χαμηλότερη ταχύτητα και από το 1/30. Ακόμη και με τελείως ανοιχτό διάφραγμα (θέση Β της μηχανής εάν διαθέτει, ή χρόνος 4 με 5 δευτερόλεπτα είναι αρκετός), δηλαδή με πολύ αργή ταχύτητα! Υπάρχουν όμως και τεχνικές χωρίς φλας και με ταχύτητες κλείστρου 1/1000 second. Αυτό προϋποθέτει φωτισμό υψηλής έντασης σε στούντιο, όπως στο παρακάτω βίντεο ή μπορεί και έξω στο περιβάλλον σε μία ηλιόλουστη ημέρα τραβώντας με πολλά καρέ το δευτερόλεπτο, μέχρι να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα!
Προϋπόθεση για να επιτευχθούν τα παραπάνω, θα πρέπει η μηχανή μας να διαθέτει χειροκίνητες λειτουργίες ταχύτητας και διαφράγματος. Κάποιες compact μηχανές διαθέτουν αυτές τις χειροκίνητες λειτουργίες. Φυσικά δεν γίνεται λόγος για τις DSLR, οι οποίες πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις.
Στην ουσία η τεχνική της φωτογράφισης υψηλής ταχύτητας ή αλλιώς high speed photography, μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους:
Α. Ο εύκολος τρόπος (ερασιτεχνικός τρόπος)
  • Σταθεροποιούμε την μηχανή μας με ένα τρίποδο ή σε κάποιο σταθερό σημείο.
  • Επιλέγουμε manual mode διαφράγματος και ταχύτητας κλείστρου.
  • Ενεργοποιούμε το φλας
  • Βάζουμε ταχύτητα κλείστρου στην θέση B (bulb mode) ή σε μια ταχύτητα 3, 4 ή 5 sec ή την μικρότερη δυνατή ταχύτητα που διαθέτει η μηχανή μας. Διάφραγμα επιλέγουμε το μικρότερο δυνατό (μικρή διάμετρος οπής) π.χ. f/8 (πειραματιστείτε μέχρι να βγει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα). Όσο πιο μικρό διάφραγμα τόσο πιο μεγάλο το βάθος πεδίου και τόσο πιο καθαρές και λεπτομερείς θα φαίνονται οι σταγόνες.
  • Απενεργοποιούμε το Auto Focus και εστιάζουμε από πριν το συγκεκριμένο σημείο που θα πέσει η σταγόνα. Αλλιώς με το Auto Focus ενεργοποιημένο, έχουμε από πριν πατημένο το κουμπί μέχρι την μέση, έτσι ώστε η μηχανή μας να έχει εστιάσει ήδη το αντικείμενο.
  • Ανοίγουμε την βρύση και την αφήνουμε να στάζει σε ένα δοχείο με νερό
  • Σβήνουμε όλα τα φώτα. Ο αισθητήρας μας, όπως φαίνεται από την LCD οθόνη, δεν θα πρέπει να καταγράφει κανένα ίχνος φωτός.
  • Τραβάμε φωτογραφία
Αυτό ήταν. Μόλις καταγράψαμε την πρώτη μας φωτογραφία σε υψηλή ταχύτητα.
Μια τέτοια φωτογράφιση δοκίμασα κι εγώ στο μπάνιο και στην κουζίνα μου με μία Olympus camedia 5050z. Προσπάθησα να καταγράψω το επαναλαμβανόμενο στάξιμο της σταγόνας από πολύ κοντά. Τα αποτελέσματα απέχουν πολύ από τις παραπάνω επαγγελματικές φωτογραφίες, αλλά δεν παύει να είναι μία φωτογραφία υψηλής ταχύτητας. Μία καλή αρχή για επόμενα πιο “επαγγελματικά” βήματα.
P8120146

P8120170_1
P8120164

P8120171_1

Β. Ενεργοποίηση εξωτερικού φλας (επαγγελματικός τρόπος)
Στην περίπτωση του εξωτερικού φλας ακολουθούμε την τακτική του Α τρόπου με την διαφορά ότι θα πρέπει να απενεργοποιήσουμε το φλας της μηχανής μας. Το εξωτερικό φλας συνδέεται με μία ηλεκτρονική συσκευή, που ενεργοποιείται με την κίνηση ή με τον ήχο. Πολύ απλά, περνώντας η σταγόνα ανάμεσα από το αισθητήριο κίνησης ανοίγει το κύκλωμα του φλας στιγμιαία και σε “απόλυτο σκοτάδι”, η μηχανή καταγράφει ακριβώς την στιγμή που πέφτει η σταγόνα. Στην συσκευή αυτή μπορείς να βάλεις μία χρονοκαθυστέρηση σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, γιατί πρώτα η σταγόνα περνάει από το αισθητήριο και μετά σκάζει μέσα στο στο υγρό.
Δείτε ένα επεξηγηματικό βιντεάκι του βραβευμένου φωτογράφου Chase Jarvis με τον τρόπο που παγώνει τις εικόνες και τι αποτέλεσμα παράγει.



Η συσκευή αυτή μπορεί να διαθέτει και ηχητικό αισθητήριο, δηλαδή ένα μικρόφωνο, το οποίο ρυθμίζεται έτσι ώστε να ενεργοποιεί το φλας σε συγκεκριμένη ηχητική ένταση και πάνω. Έτσι όταν σπάζει ένα μπαλόνι, η φωτογραφική μας μηχανή θα παγώσει την στιγμή και θα μας δείξει εικόνες που δεν μπορεί να πιάσει το ανθρώπινο μάτι.


Δείτε παρακάτω το βιντεάκι που περιγράφει τον τρόπο που μπορούμε να φτιάξουμε μία τέτοια συσκευή με την βοήθεια του arduino, το οποίο θα είναι το επόμενο project μου, εάν βρω ελεύθερο χρόνο φυσικά!

Το κύκλωμα δεν έχει κάποια ιδιαίτερη δυσκολία, για όσους γνωρίζουν τα ελάχιστα από μικροελεγκτές. Το σκεπτικό είναι απλό.
Για το σύστημα του ήχου χρησιμοποιούμε ένα μικρόφωνο σε ένα κύκλωμα προενισχυτή, για να αυξήσουμε την ευαισθησία του (δείτε εδώ). Για περισσότερη ευαισθησία καλό είναι να χρησιμοποιήσουμε ένα πιεζοηλεκτρικό μικρόφωνο. Στην αναλογική έξοδο μετράμε το σήμα και “οριοθετούμε” την ένταση εκείνη του ήχου που θέλουμε για να δώσουμε σήμα στο εξωτερικό μας φλας.

Για το αισθητήριο κίνησης τα πράγματα είναι ακόμη πιο απλά. Αγοράζουμε ένα μικρό laser χειρός, όπως αυτόν που χρησιμοποιούν στα γήπεδα οι οπαδοί για να πικάρουν τους αντιπάλους τους και μία φωτοαντίσταση. Συνδέουμε την φωτοαντίσταση στο κύκλωμα και από την άλλη πλευρά στερεώνουμε το laser σε τέτοιο σημείο, ώστε η ακτίνα του να χτυπάει πάνω της. Έτσι, όταν περάσει κάποιο αντικείμενο μέσα από την ακτίνα, ενεργοποιείται το φλας και καταγράφουμε στιγμιαία την εικόνα με την τεχνική που ανέφερα στον Β τρόπο, όπως εδώ.

Για τους υπόλοιπους που δεν έχουν τις γνώσεις να ασχοληθούν με ηλεκτρονικές κατασκευές, υπάρχουν και οι έτοιμες λύσεις. Έτοιμες μικρές συσκευές που συνδέονται με ένα εξωτερικό φλας και καταγράφουν κίνηση, ήχο και φως. Τέτοιες συσκευές μπορείτε να προμηθευτείτε από το ebay και μάλιστα από Έλληνα κατασκευαστή σε χαμηλές τιμές! Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε εδώ.

ΠΡΟΣΟΧΗ!
Η αποφόρτιση των φλας δίνει υψηλά volt στην έξοδο, που το πιο πιθανό είναι να κάψει τον μικροελεγκτή μας και όλα τα εξαρτήματα του κυκλώματος. Για τον λόγο αυτό, μεταξύ φλας και κυκλώματος τοποθετούμε ένα οπτικό ζεύγος (opto-isolator ή optocoupler ή photocoupler), το οποίο προστατεύει το κύκλωμά μας από υψηλή τάση. Εναλλακτικά μπορούμε να τοποθετήσουμε και ένα ρελέ, αλλά έχει κάποια καθυστέρηση στην απόκρισή του. Αυτό ισχύει και για τις φωτογραφικές μηχανές. Πριν προμηθευτούμε κάποιο φλας τρίτου κατασκευαστή, καλό είναι είναι να μάθουμε τα volt που δίνει και πόσα volt “αντέχει” η φωτογραφική μας μηχανή. Για παράδειγμα τα παλιά φλας μπορούσαν να δώσουν και 300volt, ενώ στα καινούργια το νούμερο είναι διψήφιο ή και μονοψήφιο. Για παράδειγμα, στην δική μου μηχανή (Olypmus C-5050z) το φλας που προτείνει η εταιρεία είναι το FL-40, το οποίο δίνει 3volt. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την συμβατότητα των φλας και των volt που βγάζουν, μπορείτε να δείτε εδώ.

Επίσης υπάρχει και αυτή η απλή εναλλακτική λύση για την ενεργοποίηση ενός φλας (οδηγίες εδώ), χωρίς την χρήση πολύπλοκων ηλεκτρονικών κυκλωμάτων. Το σκεπτικό είναι να βρούμε τρόπο να αποφορτίσουμε το φλας με κάποια μηχανική κίνηση, αναγκάζοντας τους ακροδέκτες του να ενωθούν στιγμιαία.

Καλή φωτογράφιση!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου